Καρκίνος του πέους
Ο καρκίνος του πέους είναι μία σπάνια κακοήθης πάθηση, με συχνότητα 0,1-0,9 περιστατικά ανά 100.000 άντρες στις αναπτυγμένες χωρες. Αντιθέτως, υπάρχουν χώρες στην Αφρική, Ασία και Νότιο Αμερική, όπου ο καρκίνος του πέους αποτελεί σε συχνότητα έως και το 20% όλων των καρκίνων στον άντρα. Η διαφορά αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι στις χώρες αυτές οι συνθήκες της τοπικής υγιεινής είναι ανύπαρκτες.
Πού οφείλεται ο καρκίνος του πέους;
Σήμερα, πιστεύεται ότι σημαντικός αιτιολογικός παράγοντας για τον καρκίνο του πέους είναι ο χρόνιος ερεθισμός από φλεγμονώδεις καταστάσεις και το σμήγμα που παράγεται φυσιολογικά στην περιοχή. Το σμήγμα είναι ένα λευκωπό έκκριμα που μαζεύεται κάτω από την ακροποσθία, και μπορεί να περιέχει καρκινογόνες ουσίες. Σημαντική συσχέτιση με τον καρκίνο του πέους αποδίδεται στην παρουσία φίμωσης στην ακροποσθία (πετσάκι). Αυτό συμβαίνει γιατί η φίμωση δεν επιτρέπει την απομάκρυνση του σμήγματος και εμποδίζει την εφαρμογή επαρκούς τοπικής υγιεινής. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) έχει συνδεθεί, επίσης, με την ανάπτυξη καρκίνου του πέους και ειδικά οι υποτύποι 16 και 18, οι οποίοι προκαλούν καρκίνο και στον τράχηλο της μήτρας. Τέλος, το κάπνισμα είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας που σχετίζεται και με αυτή τη νόσο.
Πώς γίνεται η διάγνωση του καρκίνου του πέους;
Συνήθως, ο ασθενής θα παρατηρήσει κάποια ανώδυνη βλάβη στο πέος, η οποία μπορεί να μοιάζει με φλεγμονή, με σπυράκι, με μικρό έλκος και δεν επουλώνεται. Σε παραμελημένες περιπτώσεις, η βλάβη μπορεί να είναι πολύ εκτεταμένη και να μοιάζει με άνθος από κουνουπίδι. Η βλάβη μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του πέους αλλά το πιο συχνό σημείο εντόπισης είναι στη βάλανο και στην ακροποσθία (δηλαδή στο «πετσάκι»). Επίσης, ο ασθενής μπορεί να έχει φαγούρα, αίσθημα καύσου ή αιμορραγία στην περιοχή της βλάβης.
Στα αρχικά στάδια, δεν υπάρχει πόνος, και πολλοί ασθενείς, επειδή ντρέπονται, δεν απευθύνονται στον Ουρολόγο τους.
Ο γιατρός θα πρέπει μετά τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού να εξετάσει κλινικά τον ασθενή και, αν κρίνει ότι η βλάβη είναι ύποπτη, θα τον υποβάλει με τοπική αναισθησία σε βιοψία της βλάβης, στέλνοντας για μικροσκοπική μελέτη ένα μικρό τεμαχίδιο της ύποπτης βλάβης.
Χρειάζονται επιπλέον εξετάσεις;
Ο καρκίνος του πέους μπορεί να δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες της βουβωνικής χώρας και της πυέλου και σε άλλα όργανα. Αν ο γιατρός το κρίνει σκόπιμο, θα ζητήσει περαιτέρω έλεγχο (υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία, σπινθηρογράφημα οστών), για να διαπιστώσει το στάδιο της νόσου.
Θεραπεύεται ο καρκίνος του πέους;
Η έγκαιρη διάγνωση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος για την οριστική θεραπεία του καρκίνου του πέους. Όταν η βλάβη είναι μικρή, το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπισθεί επιτυχώς με laser ή κρυοπηξία με ελάχιστες παρενέργειες. Σε μεγαλύτερες βλάβες, θα χρειαστεί να γίνει τοπική χειρουργική αφαίρεσή τους, η οποία όμως δεν επηρεάζει τη λειτουργικότητα του πέους. Η παρακολούθηση μετά την αφαίρεση των βλαβών, θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτική και συχνή, επειδή υπάρχει κίνδυνος επανεμφάνισης του καρκίνου.
Σε μεγαλύτερες βλάβες, ίσως χρειαστεί να γίνει αφαίρεση τμήματος του πέους (μερική πεεκτομή) και παράλληλα αφαίρεση λεμφαδένων από τη βουβωνική χώρα ή και την πύελο. Η επέμβαση μπορεί να συνδυαστεί με ακτινοβολία και χημειοθεραπεία για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της νόσου. Σε ειδικές περιπτώσεις, αντί της αφαίρεσης τμήματος του πέους μπορεί να εφαρμοστεί η εξωτερική ακτινοβολία, με μετέπειτα πολύ συχνή και επιμελή παρακολούθηση.
Υπάρχει τρόπος να προληφθεί ο καρκίνος του πέους;
- Υγιεινή. Καθημερινή καθαριότητα με σαπούνι –δεν υπάρχει λόγος χρήσης αντισηπτικών– είναι το σημαντικότερο βήμα πρόληψης. Εξαιρετικά σημαντικό, όπως αναφέρθηκε, είναι να τραβάμε το δέρμα προς τα κάτω και να αποκαλύπτεται η βάλανος. Εκεί συγκεντρώνεται το σμήγμα.. Αν υπάρχει φίμωση, δηλαδή το δέρμα μπροστά από το πέος έχει κλείσει ή δεν ανοίγει επαρκώς, τότε ζητήστε άμεσα συμβουλή από τον Ουρολόγο σας.
- Μείωση του κινδύνου μόλυνσης από τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) . Τα στελέχη 16 και 18 –όχι αυτά από τα οποία εμφανίζονται τα κονδυλώματα– σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πέους. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις Η.Π.Α. έχει ήδη συσταθεί ο εμβολιασμός των αγοριών 11-21 ετών με το εμβόλιο κατά των ανθρώπινων θηλωμάτων, το γνωστό πλέον εμβόλιο που προλαμβάνει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας στις γυναίκες. από τη μόλυνση προστατεύουν η χρήση προφυλακτικού και ο περιορισμός των σεξουαλικών συντρόφων.
- Αποφυγή ή καλύτερα διακοπή του καπνίσματος. Το κάπνισμα μπορεί να συμβάλει στην ανάπτυξη του καρκίνου του πέους, ειδικά στους άντρες, οι οποίοι επίσης έχουν μολυνθεί με τον ιό HPV.
Ο καρκίνος του πέους παρά το γεγονός ότι είναι μία σπάνια πάθηση μπορεί να συμβεί. Βασικός και απλός τρόπος αποφυγής της νόσου είναι η επιμελής καθαριότητα του πέους, η αποφυγή πολλαπλών συντρόφων, η χρήση προφυλακτικού, η αποφυγή του καπνίσματος και κυρίως η διόρθωση των βλαβών της ακροποσθίας που εμποδίζουν την απομάκρυνση του σμήγματος της περιοχής. Ειδικά στη χώρα μας υπάρχει ένα ταμπού σχετικά με την περιτομή και έτσι τα ποσοστά των ανδρών με φίμωση είναι σχετικά υψηλά. Η φίμωση διορθώνεται εύκολα, με τοπική αναισθησία και η διόρθωσή της προφυλάσσει όχι μόνο από τον καρκίνο του πέους αλλά και από άλλες λοιμώξεις.
Οι απλοί αυτοί χειρισμοί και η έγκαιρη διάγνωση των βλαβών της περιοχής ελαχιστοποιούν την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του πέους, και εξασφαλίζουν σημαντική ποιότητα ζωής.