PSA με απλά λόγια
Η εξέταση του PSA είναι μία εξέταση η οποία χρησιμοποιείται σε παγκόσμιο επίπεδο στην πρόληψη και παρακολούθηση του αδενοκαρκινώματος του προστάτη. H ετήσια μέτρηση του PSA σε προληπτικό επίπεδο συστήνεται από την ηλικία των 45 ετών ενώ αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη πρέπει να ξεκινάει στα 40 έτη.
Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι:
- ΔΕΝ είναι προληπτική εξέταση για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, δηλαδή τιμή PSA και μέγεθος προστάτη δεν μεταβάλλονται ευθέως ανάλογα.
- ΔΕΝ είναι προληπτική εξέταση για άλλες μορφές καρκίνου του προστάτη π.χ. σάρκωμα Το PSA είναι ένας δείκτης και επειδή παράγεται συγκεκριμένα από τον προστάτη οι όποιες μεταβολές του «μας δείχνουν» τον προστάτη.
Επίσης, θα πρέπει να διευκριστούν τα εξής:
1. Το PSA ΔΕΝ είναι αρρώστια.
Δηλαδή όταν ανεβαίνει δεν προσπαθούμε να το ρίξουμε όπως το σάκχαρο. Όταν αυξάνεται «μας δείχνει» ότι κάτι παθολογικό γίνεται μέσα στον προστάτη οπότε και πρέπει να διαγνωσθεί. Όταν διαγνωσθεί και αντιμετωπισθεί τότε θα πέσει και η τιμή του PSA.
2. Το PSA είναι ένας δείκτης που μπορεί να επηρεάζεται και από καταστάσεις έξω από τον προστάτη.
Μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις όπως αυτές που περιγράφονται παρακάτω, η τιμή του PSA να αυξηθεί παροδικά.
- Η εκσπερμάτιση μεταβάλει την συγκέντρωση του ελεύθερου PSA οπότε θα πρέπει να υπάρχει μια αποχή 3 ημερών πριν από την εξέταση.
- Η οξεία προστατίτιδα (λοίμωξη του προστάτη) και η ενεργή φλεγμονή του ουρογεννητικού αυξάνει σημαντικά τις τιμές του PSA. Η εξέταση κατά προτίμηση θα πρέπει να δίνεται ένα μήνα μετά το τέλος της θεραπείας της.
- Η κυστεοσκόπηση καθώς και οι διαστολές της ουρήθρας αυξάνουν το PSA. Η εξέταση να δίνεται μετά από μία εβδομάδα
- Η πρόσφατη κολονοσκόπηση αυξάνει την τιμή του PSA. Η εξέταση να δίνεται μετά από μία εβδομάδα
- Η δακτυλική εξέταση από το ορθό αυξάνει την τιμή του PSA. Η εξέταση να δίνεται μετά από μία εβδομάδα
- Η πολύ έντονη άσκηση αυξάνει την τιμή του PSA. H εξέταση να δίνεται μετά από 3 ημέρες
Εκτός όμως από τις καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν παροδική αύξηση στην τιμή του PSA υπάρχουν και καταστάσεις που εμφανίζουν πιο μόνιμη αύξηση. Η χρόνια προστατίτιδα και η καλοήθης υπερπλασία σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές PSA ή/και σε αυξομειώσεις της τιμής του.
Ο γρίφος λοιπόν που δημιουργείται, θα λυθεί μέσα από την ουρολογική μελέτη, η οποία εκτός από την τιμή του PSA θα συνεκτιμήσει και άλλους παράγοντες όπως την δακτυλική εξέταση, την ηλικία σας και το μέγεθος του προστάτη.
Θα εκτιμήσει αν η εξέτασή σας έγινε με τον σωστό τρόπο, όπως περιγράφηκε ανωτέρω, και θα μελετήσει και τα παλαιότερα PSA σας ως προς τα ακόλουθα :
FreePSA: Μέτρηση στο αίμα του μη συνδεδεμένου με πρωτεΐνες PSA
PSA velocity: Είναι ο ρυθμός με τον οποίο μεταβάλλεται το PSA με την πάροδο του χρόνου. Μια ταχεία αύξηση μπορεί να υποδηλώνει την ύπαρξη αδενοκαρκινώματος του προστάτη.
PSA ratio: Είναι ο λόγος του ελεύθερου προς το ολικό PSA. Ένα υψηλό PSA με μικρό ποσοστό του ελεύθερου PSA αυξάνει την πιθανότητα ύπαρξης αδενοκαρκινώματος του προστάτη.
